Fransí Biskví
Franskir fiskimenn við Íslandsstrendur. Þriggja alda baráttusaga
Eftir Elínu Pálmadóttur
Innbundin
431 bls.
ISBN: 978-9935-10-022-1
Leiðbeinandi verð: 6.490 Kr
Í þessu magnaða verki lýsir höfundur ótrúlegu tímabili í Íslandssögunni. Líf frönsku sjómannanna sem í þúsundatali dvöldu marga mánuði fjarri heimkynnum sínum við þorskveiðar á Íslandsmiðum – og áttu ekki alltaf afturkvæmt – verður að mikilli örlagasögu. Hér er lýst á lifandi hátt heimahögum þeirra og fjölskyldum, harðneskjulegu lífi um borð og samskiptum þeirra við Íslendinga á landi, sem oft tengdust sjúkdómum og skipsköðum.
Um þriggja alda skeið héldu fjölmargar franskar fiskiskútur til þorskveiða á Íslandsmiðum. Þær lögðu upp síðla vetrar og sneru heim undir lok sumars. Samskipti sjómannanna við Íslendinga hafa skilið eftir sig spor víða. Þetta er mikil hrakninga- og örlagasaga. Höfundi telst til að um 4000 franskir fiskimenn hafi farist við Íslandsstrendur og 400 skútur brotnað. Þessi magnaða bók kemur nú út í aukinni og endurbættri útgáfu.
„Frakkarnir eru komnir!” hrópaði fólkið í sjávarþorpunum á Íslandi þegar frönsku skúturnar birtust undir hvítum seglum við sjónarrönd. Um þriggja alda skeið héldu fjölmargar franskar fiskiskútur til þorskveiða á Íslandsmiðum. Vistin um borð, frá því lagt var upp síðla vetrar þar til snúið var heim undir lok sumars, fól í sér harðræði og vosbúð, en ávinningurinn var mikill þegar vel veiddist, skaut stoðum undir þorp og borgir og dugði fjölskyldunum heima til að þrauka eitt árið enn. Frönsku sjómennirnir, sumir vart af barnsaldri, komu sjaldan í land nema eitthvað amaði að. Engu að síður voru talsverð samskipti við landsmenn og hér voru reistir franskir spítalar og grafreitir helgaðir þeim sem áttu ekki afturkvæmt.
Elínu Pálmadóttur telst svo til að á liðlega hundrað árum, frá 1828 til loka veiðanna árið 1939, hafi um 4000 fiskimenn og um 400 skip hafnað í votri gröf við strendur Íslands. Þessari sögu höfðu verið gerð furðulega lítil skil þegar Elín sendi Fransí biskví frá sér fyrir 20 árum, en útgáfa bókarinnar markaði ákveðin þáttaskil og síðan þá hefur áhuginn stigmagnast bæði á slóðum frönsku fiskimannanna hér á landi og heimafyrir. Af þeim sökum hefur Elín uppfært rit sitt, aukið og endurbætt. Frásögn hennar er einkar lifandi og skemmtileg enda lætur henni vel að segja sögur í anda íslenskrar hefðar. Hún lýsir ekki einvörðungu merku tímabili í Íslandssögunni heldur gæðir hún örlög og afdrif einstakling anna lífi svo að á köflum er frásögnin lyginni líkust. Líf frönsku Íslandsjómannanna hefur líka orðið uppistaða í sígildu skáldverki, kveikt heila óperu og orðið sjálfum Van Gogh tilefni til að beita göldrum sínum á striga. Þessi magnaða saga lifir enn í hjörtum fólks, bæði í Frakklandi og á Íslandi.
Þegar verkið kom út í fyrsta sinni var það tilnefnt til Íslensku bókmenntaverðlaunanna,
og það hefur nýlega verið gefið út í Frakklandi. Bókin er búin fjölmörgum ljósmyndum sem gera frásögnina enn áhrifaríkari og hún situr í minni lesanda löngu eftir að lestrinum lýkur.
|
